Mangan, yerküre yapısında en çok bulunan metallerden biridir, genellikle demirle birlikte görülür. Ancak sudaki konsantrasyonları demire oranla daha düşüktür.
Demir ve çelik alaşımların üretiminde, okside edici olarak temizlikte, ağartmada ve dezenfeksiyonda (potasyum permanganat olarak), çeşitli ürünlerin içeriğinde kullanılmaktadır.
Ham suda genellikle 0,001-0,6 mg/L aralığında bulunmakla birlikte; 1 mg/L’yi aşan konsantrasyonlarda, manganlı minerallerin oksijensiz ortamda suyla teması ya da bakterilerin aktivitesi söz konusudur (De Zuane, 1997, s.126). 0,1 mg/L değerini aşan konsantrasyonlarda istenmeyen tat ile borularda ve çamaşırlarda lekelere neden olur. 0,02 mg/L gibi düşük konsantrasyonlarda su borularında tabaka oluşturabilir, bu da zamanla siyah çökelti halinde birikme yapabilir.
Pek çok ülke, renk değişimiyle birlikte gelen sorunlar sebebiyle, mangan için 0,05 mg/L standart değer belirlemiştir (WHO, 2011a, s.1).
Sağlık Üzerine Etkileri
Mangan, insanların ve hayvanların fonksiyonlarının sağlıklı işlemesi (pek çok hücresel enzimin çalışması ve pek çoğunun da aktive olabilmesi) için gerekli bir elementtir (WHO, 2011a, s.1).
Sağlık açısından 0,4 mg/L konsantrasyonda limit değer belirlemek mümkün olmakla birlikte (WHO, 2011, s. 387), mangan içme suyu kaynaklarında genellikle bu konsantrasyonların çok daha altında bulunduğundan ve suyun tüketici tarafından kabul edilebilirliği (tat, leke, borularda birikme vb.) de bu konsantrasyonun altında kaldığından sağlık açısından limit bir değer belirlenmesine gerek görülmemiştir.
Ancak yüksek konsantrasyonlarda mangan alımı neticesinde olumsuz fizyolojik etkiler, özellikle nörolojik etkiler gözlemlenebilir.
Mangan Arıtma yöntemleri
Konvansiyonel arıtma, iyon değişimi, ters ozmos, kireçle yumuşatma ve kimyasal çöktürme yöntemleriyle mangan giderimi mümkündür.
Demir giderim metoduyla benzer şekilde, öncelikle çözünebilir formdaki mangan (II) oksidasyonla çözünmeyen mangan (IV) formuna dönüştürülerek çökebilir hale getirilir. Manganın oksidasyon potansiyeli demire göre düşük olması sebebiyle, basit havalandırma ile demir oksidasyonu yaygın olarak kullanılabilirken, mangan (II) için bu yöntem yeterli seviyede yükseltgenme sağlamamaktadır.
Koagülasyon yöntemi ile % 50 ve üzeri; klorlama, ozonlama ve membran yöntemleri ile de % 80 giderim sağlayarak 0,05 mg/L değerini yakalamak mümkündür (WHO, 2011f, s. 167). Oksidasyon ve filtrasyon yöntemleriyle 0,05 mg/L değerleri içme suyu için sağlanabilir (WHO, 2011a, s.14)
