Sağlıklı ve güvenli içme suyu temini için suyun kaynaktan son tüketileceği
noktaya kadar bütünsel bir yaklaşımla ele alınması gerekliliğinden yola çıkılarak, içme suyunda yaygın olarak görülen kirleticiler incelenerek içme suyu kalitesi nasıl olmalı araştırılıp çözüm önerileri sunulmuştur.
Hâlihazırda izlenen kirleticiler, sağlığa olan etkilerine, estetik ya da işletim kaygılarının önemine göre önceliklendirilmiştir. İnsan sağlığı açısından direk olumsuz etkisinin olduğu bilinen ve bu maksatla limit değer belirlenen kirleticiler birincil öncelikli olarak belirlenmiştir.
Estetik, işletme ya da dağıtım şebekesi açısından meydana gelebilecek olumsuzluklar sebebiyle limit değer belirlenen ve belirlenen bu değerin çok üzerindeki değerlerde insan sağlığına olumsuz etkilerinden bahsedilebilecek kirleticiler ise ikincil öncelikli olarak belirlenmiştir.
Kirleticilerin her biri için su kaynağında, şebekede ya da işletimde karşılaşılma durumlarına ve karşılaşılan konsantrasyon aralıklarına, insan sağlığına olan etkilerine, analiz ve arıtma yöntemlerine ayrıntılı olarak yer verilmiş, bu bilgiler ışığında ilgili parametreler için arıtılabilirliklerine göre arıtma sınıfı limit değerleri önerilmiştir.
Türkiye genelinde hâlihazırda izlenen parametrelerin ayrıntılı incelemesine ilave olarak, ülke özelinde çalışılarak tespit edilmiş olan kirleticilerin ve bitki koruma ürünlerinin uluslararası uygulamada kullanılan standartları araştırılmış, standardı mevcut olmayanlar için Türkiye genelinde kullanılmak üzere standart hesaplamaları yapılarak, belirlenen limit değerler için öneriler yapılmıştır.
İçme Suyunda Karşılaşılan Kirleticiler ve Kaynakları
İçme suyunda görülen kirleticiler sadece kaynağa ulaşan ve oradan içme suyuna karışan maddelerden oluşmamaktadır.
İçme suyunu bu kirleticilerden arındırmak maksadıyla yapılan arıtma işlemleri süresince de kimyasallar ilave edilmekte ya da çeşitli malzemelere temas etmekte ve bu şekilde de çeşitli kimyasallar ve bunların yan ürünleri içme suyuna karışmaktadır.
Üçüncü bir kaynak olarak da içme suyu artıma tesisinden çıkan suyun son tüketiciye ulaşana kadar geçirdiği süreçte ilave edilen kimyasallar ve bu aralıkta temas ettiği malzemeler sayılabilir.
İçme suyunun, sağlıklı ve güvenilir şekilde son tüketiciye ulaşabilmesi için,
tüm bu kaynaklardan gelen kirleticilerin doğru tespit edilmesi, tespit edilen kirletici miktarları göz önüne alınarak uygun arıtma yapılması ya da yerinde kontrolün sağlanması gibi tedbirlerin alınması gereklidir.
Su Kaynağından Kaynaklı Kirleticiler
Nitrat, Pestisit, Endüstriyel çözücüler, Koku ve tat, Demir, Manganez, Patojenler, Sertlik, Alg toksinleri, Radyoaktivite, Arsenik, Farmasötikler ve kişisel bakım ürünleri, Endokrin bozucu bileşikler.
İçme Suyu Arıtma Tesisinden Kaynaklı Kirleticiler
Alüminyum, Renk, Klor, Koku ve tat, Demir, Trihalometanlar, Patojenler, Florür, Nitrit, Akrilamit.
Şebeke Sisteminden Kaynaklı Kirleticiler
Sediman, Renk, Asbest, Koku ve tat, Demir, PAHlar, Patojenler, Hayvanlar/biyo film.
Tesisattan Kaynaklı Kirleticiler
Kurşun, Bakır, Çinko, Koku ve tat, Korozyon, Patojenler, Asbest lifleri.
Birincil Öncelikli Parametreler
İnsan sağlığına direk olumsuz bir etkisi olan ve bu etki sebebiyle limit değer belirlenmiş olan parametreler öncelikli parametreler kapsamına alınarak değerlendirilmiştir.
Her bir parametrenin genel özellikleri, insan sağlığına olan etkileri, analiz ve arıtma yöntemleri ele alınarak irdelenmiş, elde edilen bilgiler ışığında kalite kategorileri için öneriler geliştirilmiştir.
Nitrat, Florür, Bakır, Bor, Nikel, Arsenik, Kadmiyum, Krom, Kurşun, Selenyum, Civa, Baryum, Siyanür, Fenoller,Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar paH, Pestisitler
İkincil Öncelikli Parametreler
İnsan sağlığına direk olumsuz bir etkisi olmayan ya da olsa bile estetik, işletimsel veya dağıtım şebekesi açısından gerekli olan limit değerinin; insan sağlığına olan olumsuz etki limit değerinden daha sıkı olan parametreler “ikincil öncelikli parametreler” kapsamına alınarak değerlendirilmiştir.
pH, Renk, Toplam askıda katı madde (AKM), Sıcaklık, İletkenlik, Koku, Alüminyum, Demir, Mangan, Çinko, Kobalt, Sülfat, Klorür, Anyonik Yüzey Aktif Maddeler, Fosfatlar, Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ), Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ), Çözünmüş Oksijen (ÇO), Toplam Kjeldal Azotu TKN) ve Amonyak Azotu (NH3-N)
